Pomiary objętości mas ziemnych
Należą do grupy pomiarów specjalnych w geodezji i kartografii. Te z kolei opisują ilościowo zjawiska przyrodnicze oraz efekty działalności człowieka. Pomiary objętości mas ziemnych to szczególny rodzaj pomiarów opisujący ilość materiału zebranego na składowisku lub też ilość materiału wybranego z wykopu albo wbudowanego w nasyp w trakcie realizacji obiektów budowlanych. Głównym zadaniem geodetów jest sporządzanie pomiarów wskazanych elementów dla składowisk pryzm zalegającego materiału, dla wykopów elementów wykonanego wykopu, a dla nasypu elementów wybudowanego nasypu.
Następnym etapem jest opracowanie wyników pomiarów w stosunku do poziomu odniesienia przy czym dla wykopu będzie to stan przed wykopaniem, natomiast dla nasypów stan przed ich wzniesieniem, natomiast dla składowisk materiałów poziomem odniesienia jest poziom ich podstawy. Opracowania takie służą w procesie inwestycyjnym do okresowych rozliczeń wykonania robót pomiędzy inwestorem a wykonawcą. Jako przykład pokazujemy szkic rozliczenia robót ziemnych pod wykopy fundamentowe w ujęciu graficznym.
Pomiary objętości mas ziemnych
Opracowania takie służą także okresowej kontroli ilości materiałów na składowiskach na placach budowy, zakładach górniczych, oraz wszelkich zakładach produkcyjnych oraz usługowych, w których składowane są materiały produkcyjne bądź towary handlowe w postaci pryzm materiałów. Dokumentacje będące wynikiem opracowań pomiarów mas mogą służyć także okresowej kontroli stałości pryzm bądź kształtów geometrycznych na składowiskach zalegających w długich okresach na przykład składowisk odpadów bądź materiałów niebezpiecznych. Opisem tych ostatnich zajmiemy się przy okazji tekstu na temat geodezyjnego monitoringu budowli.
Podsumowując wstęp można stwierdzić, że pomiary objętości mas ziemnych, mogą istnieć jako celowa dokumentacja samoistna lub są elementem geodezyjnej obsługi inwestycji.
Metody pomiaru objętości mas
Pomiary objętości mas ziemnych wykonuje się metodami uzależnionymi od rodzaju, obiektu oraz jego gabarytów i dostępności, a także żądanej dokładności określenia objętości.
Metody klasyczne – oparte na pomiarze bezpośrednim instrumentami optycznymi, lub technikami satelitarnymi GNSS.
Metody oparte na fotogrametrii – szeroki zakres metod począwszy od fotogrametrii klasycznej polegające na pracy na skalibrowanych zdjęciach po techniki hybrydowe łączące najnowsze osiągnięcia w dziedzinie fotogrametrii, pomiarów GNSS oraz użycia statków bezzałogowych tzw. Dronów.
Pomiary objętości mas ziemnych są częścią pomiarów specjalnych, których nazwa ogólna pomiar objętości mas ziemnych może oznaczać szeroki zakres zastosowania tego rodzaju pomiarów, o których wspomnieliśmy na wstępie. Dobór i zakres zastosowania metody zależy od rodzaju zamówienia i preferencji zamawiającego, możliwości zastosowania i optymalizacji danej techniki. Najczęściej zamawia się je w toku geodezyjnej obsługi inwestycji lub jako osobny asortyment tzw. Pomiary specjalne. Kluczowym w opracowaniu wyników pomiarów pozostaje odpowiednie dobrany poziom odniesienia, tak aby ująć w jak najbardziej dokładny sposób opisywane zjawisko. Jest to niezbędne do prawidłowego określenia wartości objętości, oraz porównania ilościowego dwóch stanów początkowego z odpowiednim poziomem odniesienia oraz wtórnym. Właściwie dobrany poziom odniesienia jest warunkiem uzyskania poprawnych wyników w dokumentacji.